Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί cookies έτσι ώστε να μπορούμε να σας παρέχουμε την καλύτερη δυνατή εμπειρία χρήστη. Οι πληροφορίες που συλλέγουν τα cookies αποθηκεύονται στο πρόγραμμα περιήγησής σας και εκτελούν λειτουργίες όπως την αναγνώρισή σας όταν επιστρέφετε στον ιστότοπο μας και ποιες ενότητες του ιστοτόπου θεωρείτε περισσότερο ενδιαφέρουσες και χρήσιμες.
Ρευματοειδής Αρθρίτιδα
Η πιο Σύγχρονη Θεραπευτική Προσέγγιση για τη Ρευματοειδή Αρθρίτιδα
Η Ιατρική Ακριβείας αποτελεί την πιο Σύγχρονη Ιατρική Προσέγγιση, ο στόχος της οποίας έγκειται στη λεπτομερή ανίχνευση των πραγματικών αιτιών Παθολογικών Καταστάσεων και Νοσημάτων. Για να τα επιτύχει αυτά, βασίζεται σε τρεις άξονες.
Διενέργεια Εξετάσεων Υψηλής Ακριβείας, που ανιχνεύουν, σε κυτταρικό και σε γονιδιακό επίπεδο, αφενός την προδιάθεση των ατόμων να εμφανίσουν Ρευματοειδή Αρθρίτιδα και αφετέρου τους μηχανισμούς έκφρασης της Νόσου, όταν αυτή έχει ήδη εκφραστεί.
Εκπόνηση Εξατομικευμένων Θεραπευτικών Πρωτοκόλλων, τα οποία διαμορφώνονται με γνώμονα τα ακριβή διαγνωστικά ευρήματα, αυστηρά στοχευμένα, ανάλογα με τις ιδιαίτερες ανάγκες του κάθε οργανισμού ξεχωριστά.
Διεπιστημονική Ομάδα, η οποία παρέχει ακριβείς κατευθυντήριες οδηγίες προς τους ασθενείς. Η Διεπιστημονική αυτή Ομάδα απαρτίζεται από Ιατρούς, Βιοχημικούς, Βιολόγους, Γενετιστές, Μοριακούς Διατροφολόγους και Φαρμακοποιούς.
Έτσι, μεγιστοποιείται το θεραπευτικό όφελος των ασθενών και ταυτοχρόνως περιορίζονται στο ελάχιστο οι περιττές ταλαιπωρίες και δαπάνες.
Ακριβείς Εξετάσεις
Εξετάσεις Μοριακού και Γονιδιακού επιπέδου διερευνούν, σε κυτταρικό και σε γονιδιακό επίπεδο, τα αίτια εκτροπής της όποιας βιοχημικής ισορροπίας.
Οι Εξειδικευμένες αυτές εξετάσεις λειτουργούν ως εφαλτήριο για την ακριβή πλέον πρόγνωση και διάγνωση Αυτοάνοσων Νοσημάτων, συμπεριλαμβανομένου και της Ρευματοειδούς Αρθρίτιδας. Μέσω αυτών, ανιχνεύεται με ακρίβεια το μεταβολικό προφίλ του υπό εξέταση οργανισμού και αναλύονται πολυμορφισμοί (SNPs) και γονιδιακές παραλλαγές στα γονίδια που έχει αποδειχθεί επιστημονικά ότι σχετίζονται με τη Ρευματοειδή Αρθρίτιδα.
Αυτή η ακριβής διαγνωστική προσέγγιση συνεπικουρεί στην αποκρυπτογράφηση της προδιάθεσης των ατόμων να παρουσιάσουν Ρευματοειδή Αρθρίτιδα και στην αποκωδικοποίηση των πραγματικών αιτιών της Ασθένειας στους ήδη πάσχοντες.
Εξατομικευμένα Θεραπευτικά Πρωτόκολλα
Λαμβάνοντας υπόψιν τις ακριβείς αναλύσεις, το πλήρες επιγενετικό ιστορικό, την ύπαρξη υποκείμενων νοσημάτων, το φύλο, την ηλικία του ασθενούς και πολλούς άλλους παράγοντες, μπορεί πλέον, με τη βοήθεια αλγορίθμων, να εκπονηθεί, για τον κάθε ασθενή ξεχωριστά, ένα εξατομικευμένο θεραπευτικό σχήμα ως προς τη σύσταση των αγωγών.
Η ποιότητα ζωής των πασχόντων που υπόκεινται σε αυτού του είδους τις θεραπευτικές αγωγές βελτιώνεται, ο οργανισμός τους επαναρρυθμίζεται, ενισχύονται τα ψυχικά και σωματικά τους αποθέματα και ελαχιστοποιούνται οι όποιες πιθανότητες υποτροπής της νόσου.
Ταυτόχρονα, η εφαρμογή της σωστής αντιφλεγμονώδους διατροφής, σε συνδυασμό με τις κατάλληλες φυσιοθεραπείες, συμβάλλει στην ολοκληρωμένη θεραπευτική προσέγγιση της νόσου.
Διεπιστημονική Ομάδα
Στην εποχή της Ιατρικής Ακριβείας, η έννοια του μεμονωμένου Ιατρού έχει αντικατασταθεί από τη Διεπιστημονική Ομάδα, η οποία συγκροτείται από Ειδικότητες πολλών διαφορετικών Επιστημονικών πεδίων, όπως Ιατρούς, Γενετιστές, Βιοχημικούς, Βιολόγους, Μοριακούς Διατροφολόγους και Φαρμακοποιούς,
Μόνο έτσι μπορεί να γίνεται παρακολούθηση τόσο των επιστημονικών εξελίξεων όσο και του τεράστιου όγκου βιβλιογραφίας και να κατευθύνονται οι ασθενείς σε εξατομικευμένα θεραπευτικά πρωτόκολλα και ακριβή παρακολούθηση.
- Διάγνωση Πραγματικών Αιτιών με ακριβή διαγνωστικά ευρήματα
- Εντοπισμός Προδιάθεσης & Μηχανισμών Εμφάνισης Ρευματοειδούς Αρθρίτιδας
- Αυστηρά Εξατομικευμένες Θεραπευτικές αγωγές
- Άρση των υποκείμενων παθήσεων
Οι θεραπείες καθορίζονται με αλγόριθμους σε σχέση με τα εργαστηριακά ευρήματα, το ενδελεχές επιγενετικό ιστορικό, τις βλάβες και την ύπαρξη επιπλέον χρόνιων ή άλλων νοσημάτων και είναι αυστηρά εξατομικευμένες. Οι ασθενείς δεν αλλάζουν την καθημερινότητα τους. Αντίθετα, σταδιακά τη βλέπουν να βελτιώνεται, παράλληλα και με τη συνολική φυσική κατάσταση της υγείας τους.
Η μέση διάρκεια της θεραπείας της Ρευματοειδούς Αρθρίτιδας, ανάλογα με την κλινική κατάσταση του ασθενούς, μπορεί να διαρκέσει από έξι έως και εικοσιτέσσερις μήνες. Τα ποσοστά βελτίωσης των ασθενών είναι υψηλά.
Οι συγκεκριμένες θεραπείες, σε κλινική πράξη, χρησιμοποιούνται από το 1997 με χώρα αφετηρίας τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και δεν έρχονται σε αντίθεση με καμία παράλληλη φαρμακευτική ή ομοιοπαθητική αγωγή.
Η κατάλληλη θεραπευτική αγωγή είναι αυτή από την οποία τελικά προκύπτει το μεγαλύτερο όφελος, σύμφωνα με τα κλινικά αποτελέσματα και τους ανάλογους δείκτες εξετάσεων.
Τα αποτελέσματα τέτοιων θεραπειών είναι εξαιρετικά, με σταδιακή αποκατάσταση της εκάστοτε Νοσηρότητας.
Ρευματοειδής Αρθρίτιδα – Οι Συνήθεις Θεραπείες
Η συνήθης θεραπεία περιλαμβάνει τη συνταγογράφηση των μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων, των στεροειδών, ακόμη και των ναρκωτικών.
Δυστυχώς, αυτές οι θεραπείες καλύπτουν μόνο τη νόσο και η μακροχρόνια χρήση θα προκαλεί συνήθως δυσάρεστες παρενέργειες, όπως κόπωση, εξανθήματα, εντερική δυσφορία και αιμορραγία και αναιμία.
Επιπλέον, η αποτελεσματικότητα της θεραπείας θα μειωθεί με το χρόνο και μπορεί ακόμη και να επιδεινώσει τον πόνο μακροπρόθεσμα.
Με τη διάγνωση της Ρευματοειδούς Αρθρίτιδας, η φαρμακευτική θεραπεία και η συνεργασία με έναν ρευματολόγο θεωρείται η ενδεδειγμένη οδός περίθαλψης.
Ο γιατρός σας συνήθως θα συνταγογραφήσει παραδοσιακά χρησιμοποιούμενα αντι-ρευματικά φάρμακα τροποποίησης της νόσου (DMARD), όπως τη μεθοτρεξάτη ή την υδροξυχλωροκίνη, τα οποία επικεντρώνονται στην άμβλυνση της ανοσολογικής διαδικασίας, με επακόλουθο τη μείωση της φλεγμονής και την επιβράδυνση της καταστροφής των αρθρώσεων.
Οι νεότεροι βιολογικοί μικροοργανισμοί DMARDs επικεντρώνονται σε πολύ συγκεκριμένα ανοσοκύτταρα που μπορεί να εμπλέκονται στη διαδικασία της νόσου, αντί να στοχεύουν ολόκληρο το ανοσοσύμπλοκο. Ενώ αυτές οι θεραπείες είναι αποτελεσματικές για πολλούς, στην καλύτερη περίπτωση θεωρούνται παρηγορητικές και δεν παρέχουν θεραπεία για τη νόσο.
Τι είναι η Ρευματοειδής Αρθρίτιδα
Η Ρευματοειδής Αρθρίτιδα είναι μια Αυτοάνοση ασθένεια που επηρεάζει κυρίως τις αρθρώσεις του ανθρώπινου σώματός. Η αλλοίωση του αρθρικού υγρού οδηγεί σε μια επώδυνη φλεγμονώδη διαδικασία που με την πάροδο του χρόνου μπορεί να οδηγήσει σε χρόνια συστηματική φλεγμονή.
Είναι ένας από τους περίπου εκατό τύπους αρθρίτιδας, με μερικούς από τους συνηθέστερους τύπους να είναιη Oστεοαρθρίτιδα, η Oυρική Aρθρίτιδα και η Ψωριασική Αρθρίτιδα.
Οι διάφοροι τύποι ενδέχεται να έχουν διαφορετικές αιτίες, ωστόσο το κοινό στοιχείο είναι ο πόνος στις αρθρώσεις και τελικά η καταστροφή τους. Η νόσος επηρεάζει το 0,8 – 1% του γνεικού πληθυσμού και θεωρείται η δεύτερη πιο συχνή ρευματική νόσος.
Τείνει να επηρεάζει δύο έως τρεις φορές περισσότερες γυναίκες από ότι άνδρες.
Ρευματοειδής Αρθρίτιδα Συμπτώματα
Τα συμπτώματα της Ρευματοειδούς Αρθρίτιδας περιλαμβάνουν κυρίως πόνο, δυσκαμψία, οίδημα και ερυθρότητα γύρω από τις αρθρώσεις. Οι ασθενείς έχουν την τάση να παρουσιάζουν συμπτώματα στα χέρια, τους ώμους, τους αγκώνες, τους γοφούς και τα γόνατά τους.
Συνήθως, οι ασθενείς θα έχουν παροξύνσεις ακολουθούμενες από υποχωρήσεις, με γενική τάση προοδευτικής καταστροφής των αρθρώσεων και βλάβης που προκαλείται από συστηματική φλεγμονή.
Η νόσος αρχίζει συνήθως αργά στα δύο τρίτα των ασθενών και συχνά δεν διαγνωρίζεται στα πρώτα στάδια.
Λόγω της συστημικής φλεγμονώδους φύσης της νόσου, επιπλέον συμπτώματα περιλαμβάνουν δυσφορία, κόπωση, απώλεια όρεξης και γενικά μυϊκούς πόνους.
Ρευματοειδής Αρθρίτιδα
Ποιά είναι τα πραγματικά αίτια; Ενημερωθείτε για το πως μπορείτε να τα αντιμετωπίσετε.
Ρευματοειδής Αρθρίτιδα και το ανοσοποιητικό σας σύστημα
H Ρευματοειδής Αρθρίτιδα είναι τόσο φλεγμονώδης αρθρίτιδα όσο και αυτοάνοση διαταραχή.
Στα πρώτα στάδια της νόσου, πριν από την εμφάνιση της φλεγμονής των αρθρώσεων, εμφανίζεται μια σειρά συμβάντων στα οποία το ανοσοποιητικό σύστημα χάνει την ικανότητα να διακρίνει μεταξύ των ιστών του σώματος (του εαυτού) και του ξένου ιστού. Αυτό οδηγεί το ανοσοποιητικό σύστημα να προσβάλλει εσφαλμένα το δικό σας σώμα (κυρίως τις αρθρώσεις), ωστόσο μπορεί να προσβάλει τους περιβάλλοντες ιστούς, συμπεριλαμβανομένων των μυών, των συνδέσμων, των τενόντων, και ακόμη και άλλων οργάνων.
Καθώς οι ιστοί αρχίζουν να επιβαρύνονται, λόγω της χρόνιας φλεγμονής και ανοσοποιητικής ενεργοποίησης, οι αρθρώσεις μπορεί να παραμορφωθούν.
Η λειτουργία της άρθρωσης μπορεί επίσης να ανασταλεί ή ακόμα και να σταματήσει στα προχωρημένα στάδια της νόσου.
Ρευματοειδής Αρθρίτιδα Αίτια
Παραδοσιακά, η Ρευματοειδής Αρθρίτιδα θεωρείται μια χρόνια ιδιοπαθής φλεγμονώδης διαταραχή, που σημαίνει ότι η αιτία είναι άγνωστη. Υπάρχουν ενδείξεις ότι η πλειοψηφία των ασθενών έχουν γενετική προδιάθεση για τη νόσο.
Υπάρχουν επιπρόσθετες αιτίες, όπως περιβαλλοντικές τοξίνες, ευαισθησίες τροφίμων, αλλεργίες, στρες, τραύματα, λοιμώξεις, βακτηριακή υπερανάπτυξη (dysbiosis), σύνδρομο διαρροής εντέρου και ορμονικές ανισορροπίες.
Διάγνωση
Ο γιατρός διαπιστώνει τη διάγνωση της Ρευματοειδής Αρθρίτιδας μέσω μιας διαδικασίας φυσικής εξέτασης, αιματολογικών εξετάσεων και ενδεχομένως μερικών μελετών απεικόνισης.
Κλινικά
- Πόνος στις αρθρώσεις και πρωινή δυσκαμψία (πάνω από 30 λεπτά) με ιστορικό προηγούμενων επεισοδίων
- Οικογενειακό ιστορικό Ρευματοειδής Αρθρίτιδας
- Χαρακτηριστικά συστηματικής γρίπης και κόπωση
- Τρεις ή περισσότεροι ευαίσθητοι και πρησμένοι χώροι αρθρώσεων (ταυτόχρονα)
- Συμμετρική εμπλοκή στους συνδέσμους στα χέρια και / ή τα πόδια
- Πόνος κατά την πίεση στα χέρια και στα πόδια (αρθρώσεις MCP ή MCT)
- Παρουσία ρευματοειδών οζιδίων (σφικτά κομμάτια στο δέρμα) που βρίσκονται σε κοινά σημεία πίεσης στο σώμα, συνήθως στους αγκώνες.
Εξετάσεις αίματος
- Ρευματοειδής Παράγοντας (RhF).
- ΤΚΕ
- CRP
- ΑΝΑ
- Αντικυκλοειδές αντίσωμα πεπτιδίου κατά της κυκλικότητας (ACPA)
- Κυκλικό αντίσωμα τετραλινιωμένης πρωτεΐνης (CCP)
Απεικονιστικές εξετάσεις
Στην ακτινογραφία διακρίνονται σημειακές βλάβες στα χέρια και στους καρπούς σας που υποδηλώνουν καταστροφή του οστού, ωστόσο αυτό συνήθως παρατηρείται στα μεταγενέστερα στάδια της νόσου.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι πολλοί ασθενείς υποφέρουν επί πολλά χρόνια με χρόνιο πόνο, καθώς ενδέχεται να μην ανταποκρίνονται στα «επίσημα» κριτήρια για διάγνωση της ρευματοειδούς αρθρίτιδας στην πρώιμη φάση έναρξης της νόσου.
References:
- Verma MK, Sobha K. Understanding the major risk factors in the beginning and the progression of rheumatoid arthritis: current scenario and future prospects. Inflamm Res. 2015;64(9):647-659. doi:1007/s00011-015-0843-8
- Hootman JM, Helmick CG, Barbour KE, Theis KA, Boring MA. Updated projected prevalence of self-reported doctor-diagnosed arthritis and arthritis-attributable activity limitation among US adults, 2015-2040. Arthritis Rheumatol. 2016;68(7):1582-1587. doi:1002/art.39692
- MacGregor AJ, Snieder H, Rigby AS, et al. Characterizing the quantitative genetic contribution to rheumatoid arthritis using data from twins. Arthritis Rheum. 2000;43(1):30-37. doi:1002/1529-0131(200001)43:
1<30::AID-ANR5>3.0.CO;2-B - Araki Y, Mimura T. The mechanisms underlying chronic inflammation in rheumatoid arthritis from the perspective of the epigenetic landscape. J Immunol Res. 2016;2016:6290682. doi:1155/2016/6290682
- Glant TT, Mikecz K, Rauch TA. Epigenetics in the pathogenesis of rheumatoid arthritis. BMC Med. 2014;12:35. doi:1186/1741-7015-12-35
- Nielen MM, van Schaardenburg D, Reesink HW, et al. Specific autoantibodies precede the symptoms of rheumatoid arthritis: a study of serial measurements in blood donors. Arthritis Rheum. 2004;50(2):380-386. doi:1002/art.20018
- Rakieh C, Nam JL, Hunt L, et al. Predicting the development of clinical arthritis in anti-CCP positive individuals with non-specific musculoskeletal symptoms: a prospective observational cohort study. Ann Rheum Dis. 2015;74(9):1659-1666. doi:1136/annrheumdis-2014-
205227 - Ramos-Remus C, Castillo-Ortiz JD, Aguilar-Lozano L, et al. Autoantibodies in prediction of the development of rheumatoid arthritis among healthy relatives of patients with the disease. Arthritis Rheumatol. 2015;67(11):2837-2844. doi:1002/art.39297
- Deane KD, Demoruelle MK, Kelmenson LB, Kuhn KA, Norris JM, Holers VM. Genetic and environmental risk factors for rheumatoid arthritis. Best Pract Res Clin Rheumatol. 2017;31(1):3-18. doi:1016/j.berh.2017.08.003
- Harrison M, Spooner L, Bansback N, et al. Preventing rheumatoid arthritis: preferences for and predicted uptake of preventive treatments among high risk individuals. PLoS One. 2019;14(4):e0216075. doi:1371/journal.pone.0216075
- Hunt L, Emery P. Defining populations at risk of rheumatoid arthritis: the first steps to prevention. Nat Rev Rheumatol. 2014;10(9):521-530. doi:1038/nrrheum.2014.82
- Paul BJ, Kandy HI, Krishnan V. Pre-rheumatoid arthritis and its prevention. Eur J Rheumatol. 2017;4(2):161-165. doi:5152/eurjrheum.2017.16006
- Gerlag DM, Norris JM, Tak PP. Towards prevention of autoantibody-positive rheumatoid arthritis: from lifestyle modification to preventive treatment. Rheumatology (Oxford). 2016;55(4):607-614. doi:1093/rheumatology/kev347
- Silman AJ, Newman J, MacGregor AJ. Cigarette smoking increases the risk of rheumatoid arthritis. Results from a nationwide study of disease-discordant twins. Arthritis Rheum. 1996;39(5):732-735. doi:1002/art.1780390504
- Stolt P, Bengtsson C, Nordmark B, et al. Quantification of the influence of cigarette smoking on rheumatoid arthritis: results from a population based case-control study, using incident cases. Ann Rheum Dis. 2003;62(9):835-841. doi:1136/ard.62.9.835
- Anderson R, Meyer PW, Ally MM, Tikly M. Smoking and air pollution as pro-inflammatory triggers for the development of rheumatoid arthritis. Nicotine Tob Res. 2016;18(7):1556-1565. doi:1093/ntr/ntw030
- Kharlamova N, Jiang X, Sherina N, et al. Antibodies to Porphyromonas gingivalis indicate interaction between oral infection, smoking, and risk genes in rheumatoid arthritis etiology. Arthritis Rheumatol. 2016;68(3):604-613. doi:1002/art.39491
- Pretorius E, Akeredolu OO, Soma P, Kell DB. Major involvement of bacterial components in rheumatoid arthritis and its accompanying oxidative stress, systemic inflammation and hypercoagulability. Exp Biol Med (Maywood). 2017;242(4):355-373. doi:1177/1535370216681549
- Lu B, Hiraki LT, Sparks JA, et al. Being overweight or obese and risk of developing rheumatoid arthritis among women: a prospective cohort study. Ann Rheum Dis. 2014;73(11):1914-1922. doi:1136/annrheumdis-2014-
205459 - Baker JF, Von Feldt J, Mostoufi-Moab S, et al. Deficits in muscle mass, muscle density, and modified associations with fat in rheumatoid arthritis. Arthritis Care Res (Hoboken). 2014;66(11):1612-1618. doi:1002/acr.22328
- Hanaoka BY, Ithurburn MP, Rigsbee CA, et al. Chronic inflammation in rheumatoid arthritis and mediators of skeletal muscle pathology and physical impairment: a review. Arthritis Care Res (Hoboken). 2019;71(2):173-177. doi:1002/acr.23775
- Bärebring L, Winkvist A, Gjertsson I, Lindqvist HM. Poor dietary quality is associated with increased inflammation in Swedish patients with rheumatoid arthritis. Nutrients. 2018;10(10):E1535. doi:3390/nu10101535
- Essouma M, Noubiap JJ. Is air pollution a risk factor for rheumatoid arthritis? J Inflamm (Lond). 2015;12:48. doi:1186/s12950-015-0092-1
- Jung CR, Hsieh HY, Hwang BF. Air pollution as a potential determinant of rheumatoid arthritis: a population-based cohort study in Taiwan. 2017;28(Suppl 1):S54-S59. doi:10.1097/EDE.
0000000000000732 - Shin J, Lee J, Lee J, Ha EH. Association between exposure to ambient air pollution and rheumatoid arthritis in adults. Int J Environ Res Public Health. 2019;16(7):E1227. doi:3390/ijerph16071227
- Sigaux J, Biton J, André E, Semerano L, Boissier MC. Air pollution as a determinant of rheumatoid arthritis. Joint Bone Spine. 2019;86(1):37-42. doi:1016/j.jbspin.2018.03.001
- Araki Y, Mimura T. The mechanisms underlying chronic inflammation in rheumatoid arthritis from the perspective of the epigenetic landscape. J Immunol Res. 2016;2016:6290682. doi:1155/2016/6290682
- Zaccardelli A, Friedlander HM, Ford JA, Sparks JA. Potential of lifestyle changes for reducing the risk of developing rheumatoid arthritis: is an ounce of prevention worth a pound of cure? Clin Ther. 2019;41(7):1323-1345. doi:1016/j.clinthera.2019.04.
021 - He J, Wang Y, Feng M, et al. Dietary intake and risk of rheumatoid arthritis—a cross section multicenter study. Clin Rheumatol. 2016;35(12):2901-2908. doi:1007/s10067-016-3383-x
- Vadell AKE, Bärebring L, Hulander E, Gjertsson I, Lindqvist HM, Winkvist A. Anti-inflammatory diet in rheumatoid arthritis (ADIRA) – a randomized, controlled crossover trial indicating effects on disease activity. Am J Clin Nutri. 2020;111(6):1203-1213. doi:1093/ajcn/nqaa019
- Philippou E, Nikiphorou E. Are we really what we eat? Nutrition and its role in the onset of rheumatoid arthritis. Autoimmun Rev. 2018;17(11):1074-1077. doi:1016/j.autrev.2018.05.009
- Gioia C, Lucchino B, Tarsitano MG, Iannuccelli C, Di Franco M. Dietary habits and nutrition in rheumatoid arthritis: can diet influence disease development and clinical manifestations? Nutrients. 2020;12(5):1456. doi:3390/nu12051456
- Asteriou E, Gkoutzourelas A, Mavropoulos A, Katsiari C, Sakkas LI, Bogdanos DP. Curcumin for the management of periodontitis and early ACPA-positive rheumatoid arthritis: killing two birds with one stone. 2018;10(7):E908. doi:10.3390/nu10070908