Μελάνωμα

Τι είναι το Μελάνωμα

Το μελάνωμα είναι ένα κακόηθες νεόπλασμα που προέρχεται από τα μελανοκύτταρα. Τα μελανοκύτταρα εντοπίζονται στο κατώτερο στρώμα της επιδερμίδας και παράγουν μελανίνη, τη χρωστική που προσδίδει το χρώμα του δέρματος.

Το μελάνωμα έχει όψη παρόμοια με αυτήν που έχει ένας σπίλος. Ωστόσο, παρουσιάζει διαφορετική μορφολογία. Μπορεί να έχει χρώμα μαύρο, μπλε, σκούρο καφέ ή γκρίζο και σε πιο σοβαρές περιπτώσεις ενδέχεται να διογκωθεί και να παρατηρηθεί σταδιακά πάχυνση. Δεν αποκλείεται να συνοδεύεται από συμπτώματα, όπως ο κνησμός, η αιμορραγία και η εφελκιδοποίηση.

Αναπτύσσεται συνήθως σε σημεία του σώματος που εκτίθενται περισσότερο στην ηλιακή ακτινοβολία, κυρίως, δηλαδή, στα άνω και κάτω άκρα. Αρκετές φορές, επίσης, εντοπίζεται στην κεφαλή, στο πρόσωπο ή στα αυτιά. Ωστόσο, μπορεί να εμφανιστεί ακόμα και στις παλάμες, στα πέλματα και το περίνεο και αποτελεί την πιο επικίνδυνη μορφή καρκίνου του δέρματος, λόγω του γεγονότος ότι μπορεί να δώσει μεταστάσεις σε κάθε όργανο ή ιστό του σώματος.

Το μελάνωμα εμφανίζεται ολοένα και με μεγαλύτερη συχνότητα και προσβάλλει κυρίως τις γυναίκες ηλικίας 25-29 ετών, ενώ οι επιπτώσεις του αυξάνονται ραγδαία με την πάροδο των ετών. Πρόκειται για την πιο επικίνδυνη μορφή καρκίνου του δέρματος, λόγω ότι διασπείρεται μέσω του λεμφικού συστήματος ή του αίματος (αιματογενής διασπορά) και μπορεί να δώσει μεταστάσεις σε διάφορα όργανα του σώματος, όπως στο συκώτι, στους πνεύμονες και στον εγκέφαλος.

Σημεία εμφάνισης μελανώματος

Το μελάνωμα αναπτύσσεται συνήθως σε σημεία του σώματος που εκτίθενται περισσότερο στην ηλιακή ακτινοβολία, κυρίως, δηλαδή, στα άνω και στα κάτω άκρα (πόδια). Αρκετές φορές, επίσης, εντοπίζεται στο κεφάλι, στο πρόσωπο (μύτη, μάτι, χείλη) και στα αυτιά.

Το μελάνωμα, μάλιστα, ενδέχεται να αναπτυχθεί και σε ασυνήθιστες περιοχές, παραδείγματος χάριν στο νύχι, στα δάχτυλα των χεριών, στη γλώσσα, στην περιοχή των ούλων, στα γεννητικά όργανα (κόλπος, πέος) ή στον πρωκτό. Μπορεί να εμφανιστεί ακόμα και στις παλάμες, στις πατούσες και στο περίνεο.

Το μελάνωμα στους άνδρες εντοπίζεται συνηθέστερα στον κορμό (ράχη, στήθος κοιλιά), στο κεφάλι και στο λαιμό, ενώ στις γυναίκες αναπτύσσεται συχνότερα στους βραχίονες και στις κνήμες.

Συμπτώματα Μελανώματος

Στα αρχικά στάδια, το μελάνωμα δε δίνει συμπτώματα, με αποτέλεσμα οι ασθενείς να επισκέπτονται καθυστερημένα το γιατρό. Όταν, όμως, εξελιχθεί σε προχωρημένο στάδιο, τα ύποπτα σημεία και συμπτώματα που μαρτυρούν την ύπαρξη μελανώματος, κι όχι απλώς ενός ακίνδυνου σπίλου, είναι τα εξής:

Με την πάροδο του χρόνου η ελιά μεταλλάσσεται και παρατηρούνται αλλαγές που αφορούν στο μέγεθος, στο σχήμα και στο χρώμα της βλάβης.
Η ελιά αποκτά ακανόνιστα ή ασαφή όρια και χαρακτηρίζεται από ασυμμετρία.
Μπορεί να δημιουργηθεί κρούστα γύρω από την ελιά ή να προκληθεί αιμορραγία.
Ο σπίλος, πέρα από την αλλαγή του χρώματος του, μπορεί να εμφανίζει πολλά και διαφορετικά χρώματα, με μεγαλύτερη συχνότητα το κόκκινο, το μαύρο ή το καφέ.
Η διάμετρος του μελανώματος συνήθως είναι μεγαλύτερη των 6 χιλιοστών.
Εξέλκωση και κνησμός ενδέχεται να υποδηλώνουν κακοήθη εξαλλαγή του σπίλου.

Μορφές Μελανώματος

Το μελάνωμα διακρίνεται σε ορισμένες μορφές, οι οποίες είναι οι εξής:

Οζώδες μελάνωμα: αποτελεί την πιο επιθετική μορφή μελανώματος, διότι η κακοήθεια συνήθως γίνεται εμφανής, όταν έχει πλέον σχηματιστεί στην επιδερμίδα κάποιο εξόγκωμα. Η δερματική βλάβη εκφράζεται με τη μορφή ενός διηθημένου οζιδίου χρώματος σκούρου ή μαύρου. Ωστόσο, δεν αποκλείεται να έχει γκριζωπή, λευκή, καφετί, μπλε ή κοκκινωπή απόχρωση. Ο όγκος εν τέλει γίνεται πληγή και αιμορραγεί. Παρουσιάζεται κυρίως στο κεφάλι, στο λαιμό, στον κορμό, στα πόδια, τα χέρια και στο κρανίο (ειδικότερα στους άνδρες).

Επιφανειακά επεκτεινόμενο μελάνωμα: ξεκινά από την επιδερμίδα σαν μια υπερμελαχρωματική κηλίδα η οποία εν συνεχεία εισέρχεται σταδιακά στο δέρμα. Όταν αρχίζει να επεκτείνεται βαθύτερα, σχηματίζονται σταδιακά οζίδια, το χρώμα των οποίων διαθέτει διάφορες αποχρώσεις του καφέ και του μαύρου με εστίες ερυθρού, γκρι και άσπρου.

Αμελανωτικό μελάνωμα: πρόκειται για ένα σκληρό ογκίδιο, στο οποίο συχνά παρουσιάζεται πληγή και χαρακτηρίζεται από έλλειψη μελάγχρωσης.

Μελάνωμα αναπτυσσόμενο σε κακοήθη φακή: εκδηλώνεται κυρίως στο πρόσωπο, στα μάγουλα, στο μέτωπο και στη μύτη ατόμων προχωρημένης ηλικίας σαν μια επίπεδη μελαγχρωματική βλάβη, η οποία αυξάνεται σταδιακά και φθάνει στο έδαφος κακοήθους φακής, ένα τμήμα της οποίας καθίσταται παχύ και οζώδες. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, έχει διεισδύσει στη βασική μεμβράνη. Εντός της βλάβης παρατηρείται μία ποικιλία χρωμάτων.

Αίτια Μελανώματος

Η υπεριώδης (UV) ακτινοβολία του ήλιου, όπως προαναφέρθηκε, αποτελεί έναν εξαιρετικά επικίνδυνο παράγοντα ανάπτυξης μελανώματος. Οι άνθρωποι, μάλιστα, που έχουν ανοιχτόχρωμο δέρμα διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να προσβληθούν από μελάνωμα, εν αντιθέσει με όσους έχουν σκούρο χρώμα δέρματος. Αυτό συμβαίνει, γιατί οι άνθρωποι με σκούρες αποχρώσεις διαθέτουν μεγαλύτερες ποσότητες μελανίνης, η οποία τους προστατεύει.

Ο κίνδυνος ανάπτυξης μελανώματος, επίσης, ευνοείται από την παρουσία άτυπων ή δυσπλαστικών σπίλων τόσο σε ακάλυπτες όσο και σε προστατευμένες περιοχές του δέρματος. Παράλληλα, τα άτομα που έχουν θετικό ατομικό ή οικογενειακό ιστορικό μελανώματος ή ιστορικό ηλιακού εγκαύματος έχουν περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν μελάνωμα.

Μέθοδοι Πρόληψης Μελανώματος

Ολόσωμη Χαρτογράφηση Σπίλων

Η Ολόσωμη Χαρτογράφηση σπίλων είναι ζωτικής σημασίας για την πρόληψη του μελανώματος, καθώς αξιολογεί τους σπίλους αποτυπώνοντας σε βάθος τη δομή τους και συμβάλλει στη σωστή διάγνωση αυτών. Εντοπίζει τους ύποπτους σπίλους και το μελάνωμα με απόλυτη ακρίβεια, δίχως να υπάρχει η ελάχιστη πιθανότητα λάθους. Με τη βοήθεια της Ολόσωμης Χαρτογράφησης σπίλων, μπορεί αφενός να ανιχνευθεί έγκαιρα η τυχόν ύπαρξη μελανώματος κι αφετέρου να αξιολογηθούν με απόλυτη ορθότητα τα αποτελέσματα.

Η λεπτομερής αποτύπωση των σπίλων και των βλαβών του δέρματος κινητοποιεί την προσοχή του δερματολόγου σε συγκεκριμένα σημεία, ώστε να εξετάσει τις μεταβολές με μεγαλύτερη προσήλωση. Οι φωτογραφίες των σπίλων αποτυπώνονται σε υψηλή ανάλυση.

Σε κάθε επαναληπτική εξέταση, συγκρίνονται οι νέες φωτογραφίες με τις προηγούμενες, ούτως ώστε να ανιχνευθούν έγκαιρα οι σπίλοι που επανεμφανίζονται ή να αξιολογηθούν τυχόν μεταβολές σε υπάρχοντες σπίλους. Οι φωτογραφίες των επαναληπτικών ολόσωμων χαρτογραφήσεων αποθηκεύονται ψηφιακά σε μια βάση δεδομένων και διαμορφώνεται ένα ιστορικό για κάθε ασθενή, το οποίο χρησιμοποιείται σε κάθε επαναληπτική εξέταση.

Η Ολόσωμη Χαρτογράφηση Σπίλων αποτελεί μία εξελιγμένη μέθοδο, η οποία μας παρέχει τη δυνατότητα σαφούς τεκμηρίωσης και πλήρους ανάλυσης των αλλαγών που σημειώνονται σε ένα σπίλο και αποτελεί μία εξαιρετικά αποτελεσματική μέθοδο πρόληψης μελανώματος, καθώς σε περίπτωση που εντοπιστεί κάποιος κακοήθης σπίλος, διενεργείται βιοψία. Η βιοψία πολύ καθοριστικό ρόλο στη διάγνωση. Η διαδικασία αρχίζει με την αφαίρεση του όγκου κι ακολουθεί η εξέταση του κάτω από το μικροσκόπιο από ένα παθολογοανατόμο.

Ακολουθεί ο σαφής καθορισμός της έκτασης και του σταδίου στο οποίο βρίσκεται ο όγκος. Αυτό επιτυγχάνεται μέσα από την ακριβή μέτρηση του πάχους του και με βάση το πόσο βαθιά έχει εισχωρήσει στο δέρμα. Επίσης, εξετάζεται το ενδεχόμενο ύπαρξης μεταστάσεων στους παρακείμενους λεμφαδένες ή σε άλλα όργανα του σώματος. Είναι σαφές λοιπόν ότι άτομα με θετικό οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του δέρματος χρειάζεται να ελέγχουν τους σπίλους τους ανά τακτά χρονικά διαστήματα, μέσω της Ολόσωμης Χαρτογράφησης.

Ενίσχυση του Ανοσοποιητικού συστήματος

Το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού παίζει πρωτεύοντα ρόλο στην εμφάνιση Μελανώματος. Όταν οι άμυνες του οργανισμού εξασθενούν, το σώμα μας έχει προδιάθεση να εμφανίσει μία σειρά από διάφορα προβλήματα υγείας. Όταν όμως το ανοσοποιητικό σύστημα είναι ισχυρό, τότε οποιαδήποτε φλεγμονή καταστέλλεται και σπάνια παρατηρούνται υποτροπές. Επομένως, η ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος είναι φλέγον και ουσιαστικό ζήτημα.

Πλέον υπάρχουν εξειδικευμένες εξετάσεις οι οποίες φωτογραφίζουν με ακρίβεια την κατάσταση του ανοσοποιητικού μας συστήματος. Η ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος κάθε ασθενούς επιτυγχάνεται με τη χορήγηση ενός “Unique” blend. Πρόκειται για ένα μείγμα μικροθρεπτικών συστατικών, μέσω του οποίου παρέχονται στον οργανισμό όλα τα απαραίτητα μικροθρεπτικά συστατικά που μέχρι πρότινος μπορεί να μη διέθετε σε επαρκείς ποσότητες. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, ενδυναμώνεται αποτελεσματικά το ανοσοποιητικό σύστημα, κάτι το οποίο συμβάλλει σε μεγάλο βαθμό στην πρόληψη του Μελανώματος, αλλά και στη μείωση των πιθανοτήτων υποτροπής, σε περίπτωση που το άτομο προσβληθεί από αυτό.

Αποφυγή υπερβολικής έκθεσης στην ηλιακή ακτινοβολία

Η ηλιακή ακτινοβολία έχει ενοχοποιηθεί σε μεγάλο βαθμό για την εμφάνιση Μελανώματος. Επομένως, είναι απαραίτητη να προφυλαχθούμε με τους εξής τρόπους:

Συνιστάται η αποφυγή της υπερβολικής έκθεσης στον ήλιο, ειδικότερα τους θερινούς μήνες από τις 11.00 έως τις 16.00.
Τα βρέφη και τα παιδιά δεν πρέπει να εκτίθενται απευθείας στον ήλιο, παρά μόνο εάν φορούν καπέλο, ρούχα και γυαλιά ηλίου.
Προτείνεται η χρήση αντιηλιακού με υψηλό δείκτη προστασίας, καθ’όλη τη διάρκεια του έτους (ακόμα και σε συννεφιά, χιόνι ή κάτω από την ομπρέλα). Χρειάζεται, μάλιστα, να ανανεώνεται το αντιηλιακό ανά δύο ώρες.

Αφαίρεση Μελανώματος

Στις περισσότερες περιπτώσεις, το μελάνωμα θεραπεύεται, κατόπιν χειρουργικής αφαίρεσης του. Πέρα από τη χειρουργική εκτομή του μελανώματος, μερικές φορές ενδείκνυνται και ακτινοθεραπεία, κυρίως σε ηλικιωμένα άτομα, στα οποία το μελάνωμα έχει εξελιχθεί σε αρκετά σοβαρό στάδιο ή σε περιπτώσεις τοπικών μεταστάσεων. Η κρυοχειρουργική αποτελεί μία επιπλέον θεραπευτική μέθοδο που αντιμετωπίζει αποτελεσματικά τις δευτερογενείς δερματικές μεταστάσεις. Πρόκειται για μία μέθοδο που εγγυάται ασφάλεια, παρέχει άριστα αποτελέσματα και αποτελεί βασική μέθοδο θεραπείας προκαρκινικών βλαβών. Σε σοβαρές περιπτώσεις, όμως, όπου το μελάνωμα έχει εξελιχθεί σε προχωρημένο στάδιο, συνιστάται χημειοθεραπεία για την αντιμετώπιση του.